راهی و آهی
راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد ...
وطن
"مطرود! من میگم از آسمون بمب و توپ و موشک می‌باره، تو میگی آقا بشین یه کوپ چای بخور. میگم از اینجا برو یه جا سر پناه بگیر. میگی آقا بشین یه کوپ چای بخور. میگم یه فکری برای پسرت ادریس بکن. میگی آقا بشین یه کوپ چای بخور.
"شماها باید برید اهواز یا مسجدسلیمان و اونجاها تا جنگ بخوابه."
"ما جایی نداریم."
"جا پیدا میشه."
"ما تو این شهر به دنیا اومدیم، تو این شهرم می‌میریم."
*
"چرا اونجا موندی، جلال ... مقصودم توی آبادان و اونجاهاست؟... میتونستی بیای بیرون، بیای اینجاها، یا هر جا. چند سال اونجاها کار کردی، بسه، چرا اونجا موندی؟"
"هیچی، من چه میدونستم؟ کاره‌ای نبودم. من مریضخونه بودم، خوابیده بودم داشتم کتاب میخوندم، دیدم صدام داره خمپاره و موشک ول میکنه، خودت چطوری؟"
آهی می‌کشد و به طرف آب نگاه می‌کند. "مغلوب."
*
پ. ن.: دیالوگ اول بین جلال آریان و مطرود در خانه جلال آریان در آبادان. دیالوگ دوم بین لیلا آزاده (ساکن اروپا از چندین سال پیش از انقلاب) و جلال آریان در پاریس. تاریخ دیالوگ‌ها آذر 1359/ نوامبر 1980.
رمان "ثریا در اغما" اسماعیل فصیح 1363 نشر ذهن آویز.

برچسب‌ها: ,

معرفی دو کتاب
یک) تاریخ ایران مدرن ، یرواند آبراهامیان ، نشر نی ، 1389
من را یاد کتاب تاریخ زرد رنگ دوم دبیرستان نوشته عماد باقی انداخت؛ کتابی که قبل از ما تدریس نشد و بعد از ما هم جمع آوری شد. فقط فرقش این بود که هر چه سانسور و خود سانسوری و عدم انسجام و تناسب مطالب با سطح کتاب درسی در آن کتاب بود، این کتاب با بیان ساده در کمتر از چهارصد صفحه تاریخ ایران را از قاجار تا کنون به شیوه‌ای علمی مرور می کند.
ویژگی کتاب، ایجاز در نقاطی است که بارها شنیدیم و توقف در مکانی که شاید تا کنون در تاریخ ما برجسته نشده بود. نکته اصلی کتاب در برخورد آکادمیک آن با تاریخ معاصر است: کتاب پر است از مراجع گوناگون (بیشتر خارجی)، از جداول و آمار و ارقام، از قضاوت های شخصیت‌های معاصر با دوره ای که بررسی می شود و تحلیل وقایع علاوه بر روایت تاریخ. اگر تاکنون تصور شما از کتاب تاریخی، سبک های تکراری، روایی و بدون آمار و ارقام و قضاوت‌های شخصی و شاید مغرضانه تاریخ نگار بوده است، خواندن این کتاب متفاوت توصیه می شود.
از بابت ترجمه کتاب خیالتان راحت باشد، مترجم طوری کار کرده است که گویی کتاب اصلی به فارسی نوشته شده است. برای خوانندگان "ایران بین دو انقلاب" آبراهامیان*، این کتاب نیز تجربه خوشایندی می‌تواند باشد.

دو) معمای فراوانی ، تری لین کارل ، ترجمه جعفر خیرخواهان ، نشر نی ، 1389
هنوز این کتاب را تمام نکرده ام. اما یک چیز را می گویم: اگر از روانی ترجمه در ابتدای کتاب نا امید شده اید، حتما به خواندن ادامه دهید چون کتاب هر چه بیشتر پیش می رود حساس تر می شود! گو اینکه ارزش این کتاب (که نشات گرفته از تز دکترای نویسنده در دانشگاه استنفورد بوده است) به برخورد آکادمیک و ارائه جداول و آمارهای گوناگون است که شاید فراتر از متن کتاب حرف داشته باشند.
اصلا می دانستید قبل از هوگو چاوز تاریخ ونزوئلا چگونه بوده است؟ آیا می دانستید که ونزوئلا از قدیمی ترین دارندگان دموکراسی در آمریکای لاتین بود که کمرش پس از شوک های نفتی 1974 و 1980 شکست؟
ونزوئلا، مطالعه موردی (Case Study) نویسنده کتاب در بررسی دولت‌های نفتی است. نویسنده می خواهد نشان دهد که افزایش قیمت نفت نه تنها اوضاع این کشورها را بهتر نکرد، بلکه مردم در پایان انبوهی از مشکلات را در اثر جاری شدن پول نفت در اقتصادشان دیدند. چگونه؟ کتاب به تفصیل در این مورد صحبت کرده است. همین طور که کتاب را می خوانم یاد روسای جمهور دموکراتیک ونزوئلا در زمان افزایش قیمت نفت و شباهت آنها به دولت فعلی می افتم. آیا پایان حکومت فعلی، همان پایان حکومت رانتیر ونزوئلا است؟ گذشته چراغ راه آینده است.
* یادم است که خواندن کتاب ایران بین دو انقلاب هر چند تجربه ای متفاوت در تاریخ خوانی بود، اما از نگاه نویسنده و تاکیدش بر حزب توده و تحلیل مارکسیستی انقلاب ایران خوشم نیامد. این نوع تحمیل ایدئولوژی شخصی در این کتاب جدید تقریبا به چشم نمی خورد!

برچسب‌ها: